Służebność przesyłu, a wieczyste użytkowanie

W polskim systemie prawnym do grona takich quasi własności zalicza się niewątpliwie wieczyste użytkowanie gruntu.

Ta specyficzna instytucja prawa, która ma swój niechlubny rodowód wciąż funkcjonuje w polskim prawodawstwie i stanowi często przyczynę licznych sporów prawnych. Nie inaczej było także w przypadku zetknięcia się wieczystego użytkowania ze służebnością przesyłu.

Orzeczenie w tej sprawie wydał Sąd Najwyższy. Sprawa prowadzona pomiędzy użytkownikiem wieczystym a przedsiębiorcą przesyłowym doprowadziła skonfliktowane strony aż przed Sąd Najwyższy.

Argumentacja przedsiębiorcy opierała się na twierdzeniu, że prawo służebności przesyłu może być ustanowione wyłącznie na rzeczy, czyli nieruchomości, a nie na prawie, jakim jest niewątpliwie prawo do wieczystego użytkowania gruntu.

W opinii sędziego Władysława Pawlak istotnym jest nie tyle służebność przesyłu, co instytucja użytkowania wieczystego.

Stwierdził on: „Zakres uprawnień użytkownika wieczystego został ujęty w art. 233 kodeksu cywilnego, w którym określono, że może on w granicach zarysowanych przez ustawy i zasady współżycia społecznego korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób, i w tych samych granicach swoim prawem rozporządzać.

Z uwagi na zakres uprawnień judykatura i doktryna kwalifikują użytkowanie wieczyste jako quasi-własność lub zastępczą własność. Uzasadnione jest więc przyjmowanie, że wieczysty użytkownik może obciążyć to prawo ograniczonymi prawami rzeczowymi.

Trzeba jednak pamiętać, że mogą występować sytuacje w których urządzenia przesyłowe zostały posadowione na nieruchomości w okresie gdy ta była własnością Skarby Państwa, a nie została jeszcze oddana w wieczyste użytkowanie. Może to stanowić poważny problem do ustanowienia służebności przesyłu.